Maatschappelijke context
Een betrouwbare, duurzame, betaalbare energiezuinige of zelfs energieneutrale woning is helaas nog niet voor iedereen toegankelijk en dat zorgt voor sociaalgeografische verschillen. De markt kan deze verschillen niet oplossen. De noodzakelijke ingrepen zullen flinke investeringen met zich meebrengen maar hebben tegelijk een langjarige positieve impact op de energielasten.
Woningeigenaren met voldoende spaargeld of financieringsruimte kunnen (als ze willen, én hun investeringshorizon lang genoeg is) investeren in duurzame energie en verregaande energiebesparing, terwijl huisbezitters zonder die ruimte de broodnodige investering niet kunnen opbrengen. Maar de huidige energietransitie en de overgang naar een aardgasvrije CO2 neutrale woningvoorraad vereist grote energetische verbetering van álle woningen, met betrokkenheid van alle woningeigenaren.
Het maatschappelijk belang van de energietransitie is dusdanig groot dat deze zou moeten uitstijgen boven individuele investeringsafwegingen zoals ‘een nieuwe wasmachine, een vakantie, óf een energetische verbetering van de woning’. Helemaal wanneer de maandelijkse kosten voor de energetische verbetering weggestreept kunnen worden tegen de maandelijkse besparing op energiekosten en dus aan de maandlasten nauwelijks iets hoeft te veranderen.
Woningcorporaties zetten al stappen maar hebben de afgelopen jaren flink wat woningen verkocht waardoor in woningblokken zowel corporatiewoningen als particuliere woningen aanwezig zijn. Dit zogenaamde ‘gespikkeld’ bezit willen zij ook graag aanpakken maar de particulieren, kunnen zonder passende financiering vaak niet meedoen. Wat dan gebeurt is dat de woningcorporatie haar plannen niet uitvoert of de ambities naar beneden bijstelt. Of het gebeurt dat in een gerenoveerde straat één ongerenoveerd huis overblijft van een particuliere woningeigenaar. Een verliessituatie voor zowel de woningcorporatie als de particuliere eigenaar.
Het ontbreekt aan een oplossing die het voor iedere huiseigenaar mogelijk maakt om - tegen een maandlast die in balans is met de weggenomen energielast - verregaande energetische maatregelen te treffen; maatregelen die langdurig impact hebben op het verlagen van het energieverbruik maar ook een (even)lange terugverdientijd hebben. Gemeenten gaan steeds serieuzer aan de slag met regionale en lokale energietransitie plannen, bijvoorbeeld met een wijkgerichte aanpak van het aardgasvrij maken van de woningvoorraad. Wil de uitvoering van deze plannen tot wasdom komen, is het belangrijk dat iedereen mee kan doen en dat ook doet. Een laagdrempelig en breed toegankelijk financieel instrument kan grote toegevoegde waarde hebben en is momenteel dan ook een centraal vraagstuk bij veel gemeenten. Een objectgebonden financiering is zo´n instrument.
Velen (gemeenten, financiële instellingen, bouwpartijen, woningcorporaties en netwerkbedrijven) menen dat hiermee meer regie en het noodzakelijke handelingsperspectief ontstaan om op bovengenoemde punten in te grijpen. Met een objectgebonden financiering wordt de energietransitie in de gebouwde omgeving toegankelijker, socialer en zal in meerdere opzichten versnellen.